Post

Etter nokre dagar på ferie hos familien på vestlandet, var det godt å opne si eiga ytterdør og sette ned tunge koffertar. Akkurat langt nok inn i gangen til at døra går igjen. Sparke av seg sveitte sko, slå på lyset og puste gjennom nasa for å avsløre om noko har stått og laga lukt, bananar, gløymt søppel eller døde husdyr. 

Så sette seg ned i sofaen, lene hovudet tilbake og nyte roa. Å reise er slitsomt, det er så uendeleg godt å vere heime.



Noko ligg og ulmar. Noko uroar meg.

Posten. Eg har ikkje henta post.



Det lot seg ikkje gjere på veg opp trappa, til det hadde eg for mykje å bere. Det var godt å ha gyldig grunn til gå forbi postkassa. Neste gong ville eg ikkje ha det. Med mindre eg hadde gløymt nøklane, då er det lov å vente enda ei stund. Ein kan ikkje alltid ha nøklar på seg, det seier seg sjølv.



Eg hadde lagt merke til at postkassa var full. Om nokon med tynne fingrar absolutt ville, kunne dei ha fiska opp dei største konvoluttane som nesten taut ut sprekken.

Som eg grudde meg. Men kvifor?



Det har ikkje alltid vore slik. Å hente post var eingong det mest spennande eg visste. Då eg var liten, visste eg akkurat når på døgnet posten kom. Eg stod nokre meter unna og iakttok om postbudet la noko i vår postkasse. Tenk om han hadde med noko til meg? Eit brev, med handskrift. Og helst jenteskrift, med hjarte og LEV VEL i kors nede i hjørnet. Frå henne. Frimerker med stempel over. Hadde ho brukt fleire frimerker, kanskje? Var det ein så tung konvolutt? Kvifor? Hadde ho skreve eit langt brev over fleire A4-sider? På ei eller begge sider av papiret? Det var stor forskjell på det, tosidig var dobbelt så langt. Eller hadde ho berre lagt ved eit eller anna? Eit utklipp frå eit vekeblad eller ei avis? Ei kjedeleg Hårek-stripe? Eller Billy? Umuleg å vite. 

Som oftast kom det ikkje brev, og i alle fall ikkje tjukke, parfymeduftande konvoluttar med jenteskrift. Då var det berre å omstille seg, smøre seg med tolmod. For brevet kunne like gjerne kome neste dag. Kanskje hadde ho posta det seint på dag, eller bedt mor si kjøpe frimerker som ho i sin tur hadde gløymt. Det var ingen grunn til panikk. Inntil eit visst punkt. Gjekk det for lenge, vart sjansane mindre dag for dag, til dei endeleg var lik null. Då var kjeda brutt, og det var ingen vits å hente posten lenger. Det var berre vaksenpost igjen, og det vedgjekk ikkje meg.



Godt vaksen stod eg så framfor den bugnande postboksa med nøkkelen i handa. Nølande. Kva venta meg? Ei veke med oppsamla krav og påminningar om alt eg burde ha gjort for lenge sidan. 


Kan ikke se å ha mottatt.



Vi viser til samtale per telefon, takk for at De ønsker å støtte Luftambulansen.



Så opnar du luka, og det rasar ut reklame, katalogar, flygeblad og konvoluttar. Konvoluttar med maskinskrift. Du må bruke begge hendene for å få alt med deg inn i leiligheita, plukkar ut alt som ser viktig ut, opnar brev etter brev og til slutt ser du at du skuldar 269 kroner. Det var alt. Full postkasse, tom kjensle og dagar med liding for ein kvart tusing. 

Det er nok åra som lavtløna lagerarbeidar og student som har øydelagt meg. Den tida det minste uførutsette krav spolerte likviditeten. Ei kvartalsinnbetaling frå Lånekassen var lik personleg ruin, kravet var på storleik med nettoløna. Då var det tungt å opne post. Difor hatar eg å gå i minibanken, og. ”Ikke dekning på konto” slo mot deg når det var minst venta og mest krise. No har det ikkje hendt på årevis, likevel grøssar eg ved tanken.

”

Ta kontakt med din bank.



Eg saknar å vakne om morgonen og kjenne det kile i magen av tanken på å hente post.

Slik er det vel å bli vaksen. Det blir meir alvor. Eg føler meg ikkje vaksen, men posten min har modnast veldig. Og den har blitt veldig alvorleg.

Eg trur eg sjekkar Facebook ein gong til. 





  
 


Handskrifta mi

Orsak, har du sett handskrifta mi? Ikkje det, nei. Eg finn ho ikkje att, og det byrjar å bli lenge sidan eg har sett henne.  Sist vi møttast skulle vi i banken og signere papir. Då stod det ikkje så bra til. Ho var usamanhengande, ustelt og vanskjøtt.

Det var ikkje noko kjekt syn. No er eg svært uroleg for henne..

Det verste er kanskje skuldkjensla eg ber på. Etter brotet med pennen, og eg vart saman med tastaturet, endra handskrifta mi åtferd. Dramatisk, vil enkelte seie. Ho, som var så vakker, lett og ledig, som dansa mellom linjer og punkt, heil linjeavstand og halv linjeavstand — alt gjekk an. Ho var grenselaus. Kven veit kva ho kunne blitt til?

No er stoda ei anna. Ho snublar seg fram, i stakkato, utan mål og meining. Der ho tidlegare suste over landskapet, står ho i dag nølande og hoppar frå stein til stein.

Trist, er det. Eg lurer på kva som kan ha hendt henne.

Ein kunne sjå det i augene hennar første gangen. Eg trur det var midt på nittitalet. Ho likte ikkje at eg flørta med tastaturet. Som om ho innsåg at ho ville falle mellom to tastar. At dette tydde starten på slutten for henne. Slutten på henne og meg. Vi som hadde leika saman i timesvis kvar dag då ho var lita. Stadig blitt betre, smidigare. Folk kommenterte henne, til og med.  Roste henne.

No er det øydelagt, kanskje for evig tid.

Eg må finne henne att. Vi treng kvarandre, ho og eg.  Ein veit aldri når ein brått må signere noko. Då er det krise om ho ikkje er til stades.

Kom heim! Eg skriv under på at eg aldri skal svikte deg igjen.

92 09 88 99

Eg har, i likheit med deg, eit telefonnummer. 92098899, lyder det. Eg har i grunnen alltid vore svært fornøgd med det. Lett å hugse, kling bra og eg synes det står godt til meg. Det har heldt seg godt, har tålt tidens tann, som det heiter. Det er nemleg 13 år gamalt. Det skal konfirmerast neste år. Få sin fyrste dress og gå med vasskjemt hår.

Eg har ikkje tenkt på gåve eller feiring enno. Vi får sjå.

Telefonnummeret mitt har nemleg berre eitt ynskje — det vil fortsette å vere mitt. Ønsket er gjensidig, for eit liv utan 92098899 kan eg rett og slett ikkje førestille meg. Heilt utenkeleg, faktisk. Kva nummer skulle det vere? Eit av desse jyplingnummera som byrjar på 40-og noko? Ha! Nei, ein kvittar seg ikkje med noko som har fungert. Never change a winning team.

Mykje endra seg i livet mitt dei siste 13 åra. Eg har bytta land, bustad, by, jobb, boksershorts, men aldri telefonnummer. 92098899 har vore ved mi side kvar dag i 13 år. Eg er så van med å uttale det, at det har blitt eit eige ord. Eit subjekt. Nittitonullniåttiåttenittini.

Men, eg anar uråd. Noko seier meg at med dagens teknologiske utvikling vil telefonnummeret mitt ein dag måtte vike. Det vil bli passé. Ein dag trur eg dottera mi, som no er vel tre månadar, vil le av meg og seie: — Pappa, du er så harry, ass! Du har telefonnummer (ho seier "ass" fordi ho etter alt å døme vil bli austlending, noko eg ikkje her og no klarer å ta innover meg, og difor lar temaet kvile til ei anna statusoppdatering). Ho har, som sine jamaldringar, ein dings, eller ein app. Eller noko som ikkje er oppfunne enno, men som alle må ha, elles er du harry og utdatert. Og du får deg ikkje jobb. Ingen med telefonnummer får jobb.

Å ha telefonnummer blir som om å ha ein hudfarga fasttelefon med talskive plassert på eit telefonbord. Med hekladuk under. Ved sida heng ein telefonkatalog, innbunden i brun plast med sponsorlogoar påtrykt. Du skjønar kvar eg vil. Fullstenig utrangert, med andre ord. Nyttelause for samfunnet. Klare til å bli stua vekk, lagt til sides for å døy. Folk med telefonnummer blir liggande i gangen på sjukehusa, og må dele toalett med andre utdaterte folk, til dømes dei som ikkje klarte å legge frå seg jojoen.

Det endar vel som med alt ein blir glad i, det vil ein dag ta slutt. Kanskje må eg ta med telefonnummeret til Telenor og avlive det. Sette ei sprøyte og gjere kort prosess. Ingen vits å halde liv i det dersom det lid. Det er ikkje kjekt å vere telefonnummer i framtida, så det er berre å få det overstått.

Eg tenker på den tomheita eg må føle der eg står på parkeringsplassen utanfor Telenor-bygget. Alt eg har igjen av telefonnummeret er SIM-kortet eg har i neven. Det skal eg legge på peishylla, eller kaste det utover noko eg veit det var glad i. Det vil seie, eg må vel kaste det PÅ noko, ettersom det ikkje er pulverisert. Eg kan ikkje kome på kva det skulle vere, akkurat no. Telefonnummeret har vore avgjerande for så mangt. Det har hjelpt meg å halde kontakt med folk eg er glad i, det har gitt meg godt nytt, men og dårleg nytt. Eg har gapskratta og grått. Same kva eg har vore igjennom, har telefonnummeret vore der.

Men, eg kan ikkje site her og ta sorgene på forskot. Eg har mange eg skal ringe før den tid. Eg håper mange vil ringe meg, og.

92098899 står klar til teneste, enn så lenge.

Kom tilbake, James.

Kjære James, kom tilbake. Du er ikkje ferdig enno, det er så mykje du skal gjere for meg. Du skal blant anna gjere di beste rolle i ein spelefilm. Ein burlesk thriller der du kanskje spelar ein plaga politimann eller psykiater eller der omkring, der du trollbinder meg med din "presence" og truverdigheit. Det som er ditt varemerke. Kom tilbake, du er altfor ung. Du ga oss Tony Sopranos, men det var berre ein smakebit, eit varselskot om kva du kan. Alle kan sjå at du har så mykje meir inne. Eg gler meg slik til resten, korleis kan du gi deg no?

Det skal du ha, du er unik. Eg seier "er", fordi eg kjem til å sjå på deg igjen og igjen.

Kvil i fred, James Gandolfini.

Høyr Herrens Ord

Og Rune sa: I Gudbrandsdalen er det heilt vanleg for vaksne menn å dele seng med mindreårige.

Då vart Gud harm og lot det regne i dagar og netter til ende over Gudbrandsdalen, til både tjukk mann i gul t-skjorte og Ferrariar stod under vatn.

Amen.

Parkér isbilen

I går sat vi i 25 grader og inntok frukost i skuggen. 


Det var ein nydeleg formiddag, naboar stoppa og slo av ein prat, fuglar kvitra og kaffen var krutsterk. 


Midt i ei skive med bringebærsyltetøy høyrer eg mitt verste mareritt nærme seg i bakgrunnen; isbilen. 

Denne lyseblå kvisa på asfaltens rumpe, kaloriar, bakteriar og dårleg karma på fire hjul. Febrilsk klynger den seg til nostalgiske idéar om fordums romantikk der mor og barn kom løpande med 25 øre i handa, klar for laurdagens utskeiing, overlukkelege etter å ha høyrt kimen frå bjella — lyden av kos. 


I dag er det ikkje lenger lyden av kos. Det er lyden av desperasjon og utnytting av foreldre sitt dårlege samvit. Det er lyden av overvektige barn som ikkje burde ete is klokka 9 om morgonen. Det er lyden av ein underbetalt arbeidar som køyrer rundt på si audmjukande ferd gjennom avslag og fornedring. 


Men, men, tilbake til frukosten. 

Bjella ringer så nådelaust høgt. Det kan umulig vere ei vanleg bjelle. I dei ti minutta isbilen brukte på å svinge innom tunet vårt, var det ikkje mulig å høyre eit ord nokon sa — eller kvitra. Det var ikkje eingong mulig å ete. Du klarer ikkje ete skive med bringebærsyltetøy når du bit jekslane saman og hyttar med neven. 


Og prøv å drikke kaffe medan du bannar. 


Ikkje å tilrå.



Eg likar iskrem, men fordrar ikkje isbilen. 


Parkér den no.

Å bli gammal

Eg gler meg til eg blir gammal.

Ikkje 68 år, eller 76, men 92. Eller 103. Skikkeleg gammal, altså. Så gammal at alderen min i seg sjølv er eit fullgodt samtaleemne.

– Eg er toognitti år, kan eg opne ein kvar ny samtale med. Og vips, er praten er i gang. 

– Og eg har sju barnebarn, kan eg halde fram, som om det er noko til bragd. Men er ein gammal nok, er det meste ei bragd. Og verdt å fortelle. Det skal bli godt å bli gammal. Skikkeleg gammal.

Eg ser heilt klart andre fordelar og. Er ein skikkeleg gammal kan ein gjere som ein vil. For ikkje å gløyme seie kva ein vil.  Det er som om skikkeleg gamle folk lever i ein parallell eksistens der alt er lov og dei ikkje kan bli stilt til ansvars for noko. 

Rett som det er går dei over streken, og det blir i verste fall ei god historie ein kan le av i ettertid. 

Bestemora mi møtte ein buddhistisk tamil, og presterte å kalle Buddha for ein forbaska treskalle. Han ville kjøpe huset hennar, og var på omsyning.

Tamilen, altså. 

I dag er dette ei av mine favoritthistorier. Alle eg fortel det til, ler godt. Bestemora mi er rett og slett politisk ukorrekt. Ho blir 90 i august. Då skal ho på cruise i Middelhavet. Ned til degosane, som ho seier.

Eg kan strengt talt halde fram i ei evigheit om gamle folk og alt dei slepp unna med. Det orkar eg ikkje. 

Ein ting er eg imidlertid skikkeleg misunneleg på. 

Kleda til gamle menn

Skikkeleg gamle menn kler seg bra.

Det er det same om det er kvardag, heilagdag, morgon eller kveld; gamle menn går i dobbelspent dress, skjorte og slips. 

Og sixpence. 

Det er som om dei hyller livet, for å sitere Ari Behn. 

Om dagens einaste gjeremål er å pante ei flaske Brigg, er det på med dress, skjorte, slips. Og sixpence. Ein tur på bingo? Hente avisa? Mate ender i parken? På med finstasen, ingen unntak. 

Det er klart eg ser fram til dette, jålete som eg er. Eg likar å kle meg opp. Og sixpence er favoritthatten min, etter flosshatt. 

Men det får eg sikkert aldri høve til å bruke. Når skulle det vere? Eg kan ikkje trylle.

Men av og til tvilar eg. 

No og då lurer eg på om glansen av det å bli gammal vil falme, slik alt falmar. 

Alt som eingong var stas, og berre unt dei få, vil til sjuande og sist bli allemannseige. Det viser seg igjen og igjen. Før var det til dømes berre fiffen som drakk sjampanje. I dag flyt den om bord i russebilar og på DDE-konsertar. Back stage. Altså, bak scena, det lukka rommet berre dei aller heldigaste fekk opphalde seg, men som i dag er overbefolka av norske Justin Bieber-fans. 

Og eg spør meg; vil det vere like kult å vere skikkeleg gammal når det endeleg er min tur?

Lite tyder på det. Min generasjon har nemleg spesialisert seg i å tillegge seg glamorøse vanar for så å frarøve dei all ære. Når min generasjon et kaviar og drikk sjampanje, er det straks harry å gjere det same. Fordi vi fortener det, og dessutan har vi råd til det. Og barna våre? Stakkars dei, kva skal dei gjere når dei skal unne seg litt ekstra? Eg veit ikkje, men dyrt blir det nok.

Det er fryktar mest er at når eg er skikkeleg gammal, er ideen om den kule gamlingen som kan seier og gjere det han vil, ferdig. Over. Ut. 

Når eg blir skikkeleg gammal, har vi 92-åringar som heiter Remi-André, Steffen og Mette-Marit, og som går rundt i basket-singlet, caps att fram og ropar Yo! til kvarandre. Kanskje går dei rundt og lagar v-teikn og w-teikn medan overarmane deira, som er eksponert grunna basket-singleten, vaiar med armbevegingane deira. 

Dei dissar ikkje, slik flesk gjer, dei vaiar. Skikkeleg gamle folk har hengehud på overarmane, veit du.

Og hengehud vaiar.­

Men ein ting er sikkert; får du blikkontakt med Remi-Andre, vil han utbryte:

— Eg er toognitti år, bitch.